Oleh/By : DATO' SERI DR. MAHATHIR BIN MOHAMAD
Tempat/Venue : INSTITUT TADBIRAN AWAM NEGARA
(INTAN) JALAN ELMU, PJ
Tarikh/Date : 12/08/91
Tajuk/Title : UPACARA PERASMIAN MESYUARAT KETUA
-KETUA PERWAKILAN SERTA PELANCARAN
INSTITUT DIPLOMASI DAN PERHUBUNGAN
LUAR NEGERI
Hari ini kita akan melancarkan satu institut baru bagi
negara kita, iaitu Institut Diplomasi dan Perhubungan Luar
Negeri, mengambil sempena mesyuarat Ketua-Ketua Perwakilan
Malaysia dari seluruh dunia.
2. Penubuhan institut ini dan mesyuarat ketua-ketua
perwakilan luar negeri ini manandakan tahap kedewasaan
peranan diplomasi dan perkhidmatan diplomatik dalam hal
ehwal negara.
3. Perkhidmatan diplomatik sebagai agensi untuk menjayakan
matlamat dan dasar negara semakin lama semakin penting. Ini
kerana di zaman moden ini inter-dependence atau pergantungan
antara negara-negara tidak dapat dielakkan. Tidak mungkin
mana-mana negara mengasingkan diri daripada negara-negara
lain. Bahkan kumpulan-kumpulan negara-negara juga tidak
boleh mengasingkan diri dari negara atau kumpulan lain.
Zaman 'isolationism' atau 'pemulauan diri' sudah berakhir.
Setiap negara mesti mengadakan perhubungan sekurang-
kurangnya dengan jirannya, jika pun tidak dengan negara yang
lebih jauh. Dan kuasa besar di dunia tidak akan membenarkan
mana-mana negara mengasingkan diri. Sama ada mahu atau
tidak mahu, setiap negara terpaksa menerima persahabatan
atau permusuhan kuasa dunia.
4. Oleh kerana semua negara mesti ada perhubungan di
antara satu sama lain, maka perwakilan-perwakilan luar dan
diplomasi mestilah diberi peranan penting. Supaya
perwakilan dapat bertugas dengan berkesan untuk menjayakan
hal ehwal luar negara dan mempertahankan maruah negara, maka
kecekapan serta pengetahuan yang mendalam tentang cara-cara
diplomasi dan dasar serta matlamat negara perlu ada pada
mereka.
5. Institut Diplomasi dan Perhubungan Luar Negeri ini
ditubuhkan dengan tujuan memberi latihan asas kepada bakal
diplomat kita dan juga untuk latihan susulan kepada yang
bertugas. Dahulu kita tidak ada latihan formal dalam bidang
diplomasi selain daripada pengalaman yang diperolehi semasa
bertugas sebagai pegawai rendah di kedutaan-kedutaan kita di
luar negeri.
6. Oleh kerana pengalaman semata-mata tidak sama atau
tidak mencukupi dan tidak boleh menghasilkan pencapaian yang
sama, maka adalah lebih baik jika kursus yang standard
diadakan meliputi semua bidang diplomasi, daripada budaya
diplomasi sehinggalah kepada pendekatan, protokol, bahasa,
cara negotiations dan lain-lain lagi. Sikap dan sifat
tertentu mesti dipupuk supaya personaliti yang sesuai dengan
diplomasi dapat dibentuk di kalangan diplomat Malaysia.
7. Untuk mewakili negara dan menjayakan hubungan negara
dengan negara lain, perwakilan mestilah memahami dengan
mendalam dasar-dasar negara. Tanpa pengetahuan tentang
dasar yang tersurat dan tersirat, perwakilan tidak mungkin
dapat menjalankan tugas dengan berkesan.
8. Harapan Kerajaan ialah dengan adanya kursus secara
tersusun dan teratur, negara akan melahirkan diplomat yang
lebih berkemampuan di masa-masa akan datang.
9. Bagi ketua-ketua perwakilan pula, adalah penting mereka
meneliti dari semasa ke semasa perubahan-perubahan dalam
prioriti dasar-dasar negara. Mesyuarat ketua-ketua
perwakilan seperti yang diadakan hari ini tidak mudah
diulangi. Sebaliknya tanpa pembaharuan pengetahuan tentang
dasar-dasar semasa, perwakilan kita di luar negeri mungkin
tidak dapat mencapai hasil yang maksima.
10. Semasa Malaysia mencapai kemerdekaan tumpuan kita ialah
untuk mempertahankan kemerdekaan dan menyelamatkan wilayah-
wilayah kita daripada ancaman komunis dan pencerobohan oleh
negara lain. Justeru itu, kita lebih mengutamakan
perhubungan politik melalui persahabatan dengan negara-
negara blok anti-komunis.
11. Pakatan pertahanan dan perhubungan Komanwel menjadi
penting. Kita menjadi ahli kumpulan Barat dan mendokong
Barat dalam perang dingin Timur-Barat.
12. Semasa konfrontasi perhubungan politik juga menjadi
penting. Kita ingin mendapat sokongan dalam usaha kita
memelihara wilayah kita. Gerakan pengganas komunis di dalam
negeri juga mempengaruhi perhubungan luar negeri kita.
13. Kita juga beransur-ansur sedar bahawa kita boleh
mencapai matlamat pertahanan bukan semata-mata dengan
menjadi ahli pakatan tentera atau menyertai blok politik
yang secucuk dengan kita, tetapi juga melalui diplomasi yang
berkecuali. Dengan itu kita adakan hubungan dengan negara-
negara berkecuali dan juga negara-negara komunis yang tidak
terlibat secara langsung dengan keganasan komunis di
Malaysia. Kita menjadi ahli Pergerakan Negara-negara
Berkecuali atau NAM.
14. NAM mempunyai peranan penting sebagai pengimbang antara
keterlaluan Barat dengan Timur. Sementara kita berusaha
melemahkan kegiatan pengganas komunis dalam negeri, kita
juga telah menjalin perhubungan dengan negara-negara komunis
yang terlibat. Melalui diplomasi kita cuba menghentikan
sokongan mereka kepada Parti Komunis Malaya, baik daripada
segi material mahupun daripada segi moral.
15. Diplomasi juga memainkan peranan yang penting untuk
mengelakkan peperangan antara kita dengan jiran-jiran kita.
Maphilindo dan ASA telah dianjurkan untuk mengatasi masalah
ketegangan perhubungan dengan jiran. Akhirnya, ASEAN
dibentuk apabila konfrontasi tamat tanpa peperangan terbuka.
16. Demikian juga usaha telah diadakan melalui diplomasi
untuk merapatkan perhubungan dengan negara-negara Islam.
Sebuah Komanwel Islam telah disyorkan oleh Almarhum Tunku
Abdul Rahman Putra Al-Haj, Perdana Menteri Malaysia pertama,
dan hasilnya ialah pembentukan Organisation of Islamic Con-
ference (OIC) ketika itu dengan Almarhum Tunku menjadi
Setiausaha Agong, Sekretariat Islam yang pertama.
17. Jelas sekali bahawa diplomasi memainkan peranan yang
penting dalam bidang pertahanan dan politik. Tetapi setelah
masalah politik dan ancaman terhadap kemerdekaan Malaysia
menjadi reda, negara menumpukan perhatian kepada soal
pembangunan dan peningkatan taraf hidup rakyat. Kemerdekaan
tidak akan bermakna jika kehidupan rakyat menjadi lebih
buruk daripada sebelum merdeka.
18. Dasar-dasar dan rancangan-rancangan ekonomi digubal
untuk tujuan pembangunan dan juga untuk membebaskan negara
daripada bergantung kepada sebarang bantuan dari negara
asing. Hubungan kita dengan negara-negara lain hendaklah
berasaskan kepada hubungan antara 'equals' iaitu negara yang
setaraf, sekurang-kurangnya dari segi kedaulatan.
19. Dengan perubahan haluan ini, perwakilan Malaysia di
luar negeri dikehendaki menumpukan perhatian kepada soal-
soal ekonomi, terutamanya soal dagangan. Oleh kerana
pasaran dalam negeri terlalu kecil, pertumbuhan ekonomi yang
pesat bergantung kepada dagangan luar negeri. Malaysia
bersama-sama negara lain perlu menentukan bahawa dagangan
antarabangsa adalah bebas dan adil.
20. Tugas menjaga kepentingan ekonomi negara dalam
perhubungan antarabangsa jauh lebih rumit daripada hanya
mencari sahabat politik. Dalam arena dagangan antarabangsa,
kawan dan lawan tidak mudah diasingkan. Kadang-kadang kawan
politik boleh menjadi musuh ketat ekonomi.
21. Di samping itu perwakilan-perwakilan kita mestilah
mempunyai pengetahuan yang mendalam tentang undang-undang
dagangan antarabangsa, perjanjian berbagai-hala, perjanjian
dua-hala dan dasar-dasar kumpulan-kumpulan negara tertentu.
Demikan juga dasar-dasar politik dan ekonomi dalam negara
dan luar negara mesti difahami dengan mendalam oleh
perwakilan-perwakilan Malaysia.
22. Semakin lama semakin kompleks rejim dagangan dunia.
Bukan sahaja amalan negara-negara rakan dagang dan undang-
undang mereka perlu diketahui oleh perwakilan kita tetapi
sikap rasmi dan bukan rasmi mereka juga perlu difahami.
Lindungan dagangan melalui sekatan non-tarif harus diketahui
sehingga dapat berhujah tentangnya dalam rundingan dua-hala
dan berbagai-hala.
23. Perwakilan juga harus mengenali dan mempunyai maklumat
mengenai pasaran untuk barang-barang Malaysia di negara di
mana mereka ditauliahkan. Mereka dikehendaki berusaha
meningkatkan nilai eksport Malaysia dan mengenalpasti
barang-barang yang boleh diimport.
24. Perkembangan baru yang kita hadapi dewasa ini ialah
peranan Pertubuhan-pertubuhan Bukan Kerajaan atau Non-
Govermental Organisations (NGO) dalam mempertahankan
kepentingan ekonomi negara-negara maju. Sekatan yang
berlandaskan environment, human rights, demokrasi dan lain-
lain perkara yang dahulunya tidak dikaitkan dengan dagangan,
sekarang dikaitkan. Dalam pada itu, setelah negara Eropah
dan Amerika hilang kuasa politik mereka kerana berakhirnya
empayar mereka, mereka cuba menggunakan kuasa ekonomi mereka
untuk mengembalikan semula penjajahan kolonial.
25. Kegiatan Kumpulan Hijau atau Greens yang muncul sejak
dekad lapan puluhan, sekarang berjaya menggunakan berbagai-
bagai taktik bukan semata-mata untuk menjaga alam sekitar
tetapi bertujuan kolonial. Mereka cuba sabotaj prestasi
negara-negara membangun yang mencabar ekonomi mereka dengan
berbagai-bagai cara, termasuk menghasut dan melanggar
undang-undang negara sasaran. Mereka juga berjaya
memperalatkan kumpulan-kumpulan dalam negeri untuk menyekat
pertumbuhan ekonomi kita terutamanya export barang-barang
yang boleh bersaing dengan barang-barang negara mereka.
26. Dalam arena politik antarabangsa, perkembangan yang
menakjubkan ialah keruntuhan ideologi komunis di Eropah
Timur dan Soviet Union. Daripada segi politik kita
mengalu-alukan perkembangan ini. Tetapi kita belum
dapat meramalkan dengan tepat kesannya ke atas ekonomi.
Apakah penerimaan sistem pasaran bebas oleh negara-
negara blok Komunis ini tidak akan menjejaskan aliran
modal dan eksport kita? Perkara ini perlu diberi
perhatian oleh perwakilan kita supaya dapat kita menyusun
langkah untuk menghadapi sebarang kemungkinan.
27. Dalam usaha kita untuk membangunkan negara melalui
dagangan antarabangsa, kita merancang dan berusaha
menjalinkan hubungan yang lebih berkesan dengan negara-
negara Selatan, termasuk negara-negara Amerika Selatan. Ini
adalah satu perkembangan baru dan perwakilan kita akan
diperluaskan supaya hubungan politik dan dagangan akan dapat
ditingkatkan dengan negara-negara Selatan.
28. Walaupun kita sekarang mengutamakan soal ekonomi,
hakikatnya ialah pergolakan politik antarabangsa tetap
mempunyai kesan terhadap politik dan ekonomi negara. Ini
dilihat semasa Perang Teluk. Sebagai anggota Majlis
Keselamatan Bangsa-bangsa Bersatu, kita terpaksa
membelakangkan kepentingan ekonomi supaya dapat kita memberi
keadilan kepada mereka yang terlibat dalam peperangan yang
sia-sia itu.
29. Untuk menentukan keadilan dicapai, kita memilih untuk
tidak memihak kepada sesiapa. Akibatnya kedua-dua belah
pihak memandang serong kepada kita. Namun begitu, ini tidak
akan mengecewa atau melumpuhkan pendirian tegas kita
terhadap keadilan.
30. Soal Palestin dan Afrika Selatan juga tidak harus
dipandang daripada segi ekonomi tetapi mestilah dilihat
daripada segi keadilan. Dan pendirian Malaysia untuk
mencapai keadilan kepada rakyat Palestin dan rakyat kulit
hitam di Afrika Selatan akan diteruskan walaupun kita akan
mengalami kerugian kerana 'lost opportunities'.
31. Jalinan hubungan yang rapat dengan jiran adalah satu
daripada prinsip yang utama bagi kita. ASEAN telah
membuktikan kebaikan, hasil daripada persahabatan yang baik
antara negara-negara jiran. Sementara organisasi formal
seperti ASEAN tidak boleh diperluaskan dengan sewenang-
wenangnya, konsep berjiran baik atau 'good neighbour' secara
tidak formal masih boleh diusahakan. Dengan itu kita telah
mengesyorkan Kumpulan Negara-negara Asia Timur atau EAEG.
Kita percaya jika kita boleh menolong jiran-jiran kita di
Asia Timur mencapai kemajuan, kita akan memperolehi manfaat
daripadanya.
32. Idea yang baik dan "harmless" ini rupa-rupanya tidak
disukai oleh kuasa-kuasa tertentu kerana kepentingan geo-
politik mereka. Dengan itu kita menghadapi kesulitan untuk
menjayakan EAEG yang bertujuan mempertahankan sistem
dagangan bebas antarabangsa.
33. Kita tidak harus kecewa kerana tentangan yang tidak
berasas ini. Sebaliknya perwakilan kita di seluruh dunia
hendaklah mempertingkatkan lagi usaha menerangkan tujuan
sebenar EAEG dan mendapat sokongan antarabangsa untuknya.
34. Daripada ringkasan sejarah perhubungan kita dengan
negara-negara asing di dunia sejak kita merdeka, adalah
jelas bahawa peranan yang perlu dimainkan oleh diplomat
Malaysia sudah menjadi amat kompleks di samping menjadi
lebih penting. Pengetahuan yang mendalam tentang cara-cara
diplomasi dan penggunaannya untuk menjayakan dasar-dasar
negara serta hal ehwal luar tidak boleh dipandang ringan.
Walau bagaimana cekap sekalipun pegawai-pegawai yang
mewakili Malaysia di negara asing, pengetahuan mereka masih
perlu dicanai dan dikemaskini sepanjang masa.
35. Di samping itu diplomasi tertutup tidak mungkin lagi
diamalkan. Amalan mengadakan perjanjian secara rahsia tidak
lagi diterima oleh masyarakat dunia. Ini menambahkan lagi
masalah perhubungan antara negara-negara dan tugas
perwakilan luar. Dalam keadaan terbuka ini, kecekapan para
diplomat mesti ditingkatkan lagi. Segala pendekatan yang
sesuai mestilah diketahui oleh kita dan digunakan secara
bijak. Malaysia sebagai sebuah negara kecil yang masih
membangun, perlu memahami menggunakan diplomasi dengan lebih
berkesan daripada kuasa-kuasa besar.
36. Dengan tertubuhnya Institut Diplomasi dan Perhubungan
Luar ini, kita harap dapat melatih bakal-bakal diplomat kita
dengan cara yang tersusun dan berkesan. Pengalaman bekas-
bekas duta kita harus digunakan untuk memandu pegawai-
pegawai baru kita supaya mereka tidak hanya bergantung
kepada pendedahan kepada pengalaman. Perkongsian
pengetahuan yang telah diperolehi oleh mereka yang telah
berkhidmat dahulu akan mengurangkan kos pelajaran melalui
'trial and error' yang merupakan cara lama kita melatih dip-
lomat kita.
37. Bukan sahaja kerja yang harus dilaksanakan oleh diplo-
mat kita perlu diperkenalkan, tetapi cara membawa diri
semasa di luar negeri dan di majlis-majlis juga harus
dijadikan sebahagian daripada kursus di institut ini. Ini
adalah kerana dalam diplomasi, personaliti diplomat
memainkan peranan yang penting dalam menjayakan sesuatu
urusan.
38. Saya harap ketua-ketua perwakilan di luar negeri akan
mendapat manfaat daripada perjumpaan ini. Dengan harapan
ini saya dengan sukacitanya merasmikan Mesyuarat Ketua-Ketua
Perwakilan Malaysia dan melancarkan Institut Diplomasi dan
Perhubungan Luar Negeri.
|
|