Oleh/By : DATO' SERI DR. MAHATHIR BIN MOHAMAD
Tempat/Venue : DEWAN RAKYAT
Tarikh/Date : 18/03/87
Tajuk/Title : MEMBENTANGKAN USUL MENGENAI LAPORAN
ULANGKAJI DAN PERSEMPADANAN
BAHAGIAN-BAHAGIAN PILIHANRAYA
PARLIMEN DAN NEGERI BAGI
NEGERI SARAWAK
Tuan Yang di-Pertua,
Saya mohon mencadangkan:-
"Bahawa Dewan ini membuat ketetapan di bawah seksyen 10
Jadual Ketiga Belas Perlembagaan Persekutuan bahawa
draf Perintah Perlembagaan Persekutuan (Persempadanan
Bahagian-Bahagian Pilihanraya) (Negeri Sarawak) 1987,
yang telah dibentang dalam Dewan ini pada 10hb. Mac,
1987 bersama dengan laporan Suruhanjaya Pilihanraya
bertarikh 14hb. Februari, 1987 mengenai persempadanan
bahagian-bahagian pilihanraya Parlimen dan Negeri dalam
Negeri Sarawak dan yang akan dibuat di bawah seksyen 12
Jadual tersebut untuk menguatkuasakan syor-syor yang
terkandung dalam laporan tersebut, adalah diluluskan".
Tuan Yang di-Pertua,
2. Sebagaimana Ahli-ahli Yang Berhormat sedia maklum,
menurut Fasal (2) Perkara 113 Perlembagaan Persekutuan,
Suruhanjaya Pilihanraya adalah bertanggungjawab untuk
mengulangkaji dan mempersempadankan semula bahagian-bahagian
pilihanraya Parlimen dan Negeri pada lat tempoh tidak kurang
daripada 8 tahun. Sesuai dengan kehendak peruntukan
tersebut, Suruhanjaya Pilihanraya telah menjalankan
ulangkaji bahagian-bahagian pilihanraya Parlimen dan Negeri
bagi Negeri Sarawak mulai daripada 15hb. Mac, 1986.
Ulangkaji terakhir yang dilakukan bagi Negeri Sarawak ialah
pada 31hb. Disember, 1977.
3. Ahli-ahli Yang Berhormat tentu masih ingat bahawa pada
bulan Oktober 1985 Dewan Rakyat telah meluluskan rang Akta
Perlembagaan (Pindaan) 1985 iaitu Akta A631 yang
berkuatkuasa pada 24hb. Februari, 1986. Menerusi Akta ini
pindaan telah dibuat kepada Perkara 46 Perlembagaan yang
mengakibatkan kerusi Parlimen bagi Negeri Sarawak bertambah
daripada 24 kepada 27. Di samping itu, Dewan Undangan
Negeri Sarawak telah meminda Perkara 14(2) Perlembagaan
Negeri Sarawak pada 18hb. Mei, 1985 menerusi Ordinan No. 5
tahun 1985. Ordinan ini juga berkuatkuasa pada 24hb.
Februari, 1986. Dengan berkuatkuasanya Ordinan ini kerusi
bagi Dewan Undangan Negeri Sarawak telah bertambah sebanyak
8 kerusi lagi menjadikan jumlahnya 56 kerusi.
4. Saya ingin menegaskan bahawa pembentangan usul ini
tidak ada kaitan sama sekali dengan perkembangan politik di
Sarawak sekarang ini. Usul ini telah dijadual untuk
dibentangkan di sidang Parlimen kali ini lama sebelumnya.
Berlakunya perkembangan politik di Sarawak itu semasa usul
ini dibentangkan adalah secara kebetulan semata-mata.
Tuan Yang di-Pertua,
5. Sepertimana yang saya nyatakan pada awal tadi tugas
mempersempadankan bahagian-bahagian pilihanraya Parlimen dan
Negeri bagi Negeri Sarawak ini adalah tanggungjawab
Suruhanjaya Pilihanraya. Suruhanjaya itu di dalam memulakan
tugasnya untuk mengulangkaji dan mempersempadankan semula
bahagian-bahagian pilihanraya perlu mematuhi kehendak
Perlembagaan Persekutuan. Di samping terdapatnya peruntukan
berhubung dengan lat tempoh ulangkaji yang perlu dipatuhi,
Suruhanjaya juga perlu mematuhi had tempoh ulangkajian itu
perlu disiapkan. Tugas-tugas ulangkaji dan persempadanan
ini perlu disiapkan dalam masa dua tahun selepas kerja-kerja
dimulakan berpandukan kepada Fasal (9) dan (10) Perlembagaan
Persekutuan. Tugas persempadanan yang dijalankan oleh
Suruhanjaya bermula pada 15hb. Mac, 1986, bilamana notis
pengesyoran sempadanan bahagian pilihanraya disiarkan kepada
umum.
6. Sukacita saya memberitahu Ahli-ahli Yang Berhormat
bahawa Suruhanjaya Pilihanraya telahpun menyiapkan
laporannya setelah mematuhi sepenuhnya prosedur-prosedur
yang ditentukan oleh Bahagian II Jadual Ketiga Belas
Perlembagaan Persekutuan. Di samping itu syor-syor yang
terkandung di dalam laporan itu adalah juga dibuat dengan
berpandukan kepada prinsip-prinsip yang terkandung di dalam
Bahagian I Jadual yang sama. Laporan ulangkaji dan
persempadanan ini telah diserahkan kepada saya pada 18hb.
Februari, 1987, sebagaimana yang dikehendaki oleh syksyen 8
Jadual Ketiga Belas Perlembagaan Persekutuan. Laporan itu
telah juga dibentangkan di dalam Dewan ini sebagai Kertas
Statut No. 76 Tahun 1987.
7. Sebagaimana Ahli-ahli Yang Berhormat dapat lihat,
laporan Suruhanjaya Pilihanraya itu mengandungi enam bab
iaitu Bab 'A' hingga Bab 'F'. Saya percaya segala isi
laporan itu telah diteliti oleh Ahli-ahli Yang Berhormat
sekalian. Walau bagaimanapun, izinkan saya memberikan
sedikit keterangan mengenai isi kandungan laporan tersebut.
8. Bab 'A' mengandungi maklumat-maklumat mengenai bidang
kuasa dan lat tempoh ulangkaji di samping
penerangan-penerangan bersabit dengan unit ulangkaji, skop
dan bidang kuasa Suruhanjaya Pilihanraya, pindaan yang telah
dibuat kepada Perkara 46 Perlembagaan Persekutuan dan Fasal
(2) Perkara 14 Perlembagaan Negeri Sarawak, bilangan kerusi
Parlimen dan Negeri bagi Negeri Sarawak dan juga penerangan
mengenai pindaan sempadan-sempadan Parlimen dan Negeri yang
telah dijalankan.
9. Berhubung dengan apa yang diistilahkan sebagai
unit-unit ulangkaji, sukacita saya jelaskan bahawa mengikut
Fasal (6) Perkara 113 Perlembagaan Persekutuan, Malaysia
telah dibahagikan kepada tiga unit ulangkaji yang berasingan
___________________
iaitu Negeri-Negeri Tanah Melayu termasuk Wilayah
______________________________
Persekutuan Kuala Lumpur dan Labuan, Negeri Sabah dan Negeri
____________ ______
Sarawak . Sepertimana yang Ahli-ahli Yang Berhormat sedia
_______
maklum ulangkaji bagi unit ulangkaji Negeri-Negeri Tanah
Melayu (termasuk Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan
Labuan) dan Negeri Sabah telahpun dijalankan pada tahun 1984
dan bahagian-bahagian pilihanraya yang dipersempadankan
semula bagi unit-unit ulangkaji Negeri-Negeri Tanah Melayu
dan Sabah itu telahpun digunakan bagi pilihanraya umum tahun
1986 yang lepas.
10. Bagi maksud pilihanraya bahagian-bahagian pilihanraya
yang dipersempadankan semula oleh Suruhanjaya Pilihanraya
bagi Negeri Sarawak setelah ianya diluluskan kelak akan
dapat dikuatkuasakan apabila Dewan Undangan Negeri Sarawak
dibubarkan untuk pilihanraya Negeri dan apabila Dewan Rakyat
dibubarkan untuk pilihanraya Parlimen. Perlu diterangkan
bahawa selagi Dewan-Dewan yang saya nyatakan tadi tidak
dibubarkan atau tidak dengan sendirinya terbubar maka selama
itulah masih terpakai bahagian-bahagian pilihanraya yang
telah disempadankan mengikut urusan persempadanan yang akhir
tahun 1977 yang lepas iaitu bahagian-bahagian pilihanraya
yang wujud pada masa sekarang ini.
11. Di dalam Bab 'B' Suruhanjaya Pilihanraya ada memberikan
keterangan yang jelas mengenai ulangkaji dan persempadanan
yang telah dijalankan termasuk prinsip-prinsip
persempadanan, daftar pemilih yang digunakan, purata
bilangan pemilih, pemetaan serta keterangan mengenai hal-hal
yang berkaitan dengan nama-nama bahagian pilihanraya.
12. Untuk makluman Ahli-ahli Yang Berhormat sekalian,
mengikut keterangan yang terkandung di dalam laporan
Suruhanjaya itu daftar pemilih yang digunakan sebagai asas
sebagaimana yang dikehendaki oleh seksyen (3) Bahagian I
Jadual Ketiga Belas Perlembagaan Persekutuan ialah daftar
pemilih yang disahkan pada bulan Januari 1986. Jumlah
pemilih bagi Negeri Sarawak mengikut daftar pemilih yang
berkenaan ialah 607,232 orang. Angka ini merupakan 47.14%
lebih daripada jumlah pemilih tahun 1977 bilamana ulangkaji
dan persempadanan semula bahagian-bahagian pilihanraya
Negeri Sarawak yang terakhir dijalankan. Jumlah pemilih
pada ketika itu ialah 412,676.
Tuan Yang di-Pertua,
13. Satu perkara yang diambil perhitungan juga berkaitan
dengan jumlah pemilih ini ialah purata pemilih bagi Negeri
Sarawak. Mengikut laporan yang dibentangkan ini purata
pemilih Parlimen ialah 22,490 manakala purata pemilih negeri
ialah 10,843. Di dalam laporannya, Suruhanjaya Pilihanraya
ada memberikan ulasan mengenai kesukaran yang dihadapi oleh
pihaknya di dalam usaha mengseimbangkan pemilih bagi
tiap-tiap bahagian pilihanraya berpandukan secara ketat
kepada fakta purata pemilih. Ini adalah disebabkan oleh
keadaan topografi dan demografi Negeri Sarawak yang amat
luar biasa menyebabkan bilangan pemilih yang diwujudkan bagi
bahagian tertentu di kawasan luar bandar khususnya
kawasan-kawasan pendalaman adalah lebih rendah daripada yang
sepatutnya. Perkara ini memang tidak dapat dielakkan bagi
Negeri Sarawak memandangkan bahawa konsentrasi penduduk
adalah terhad kepada kawasan-kawasan tertentu sahaja.
Kesukaran yang timbul ialah di dalam segi mengseimbangkan
bilangan pemilih dan keluasan kawasan pilihanraya yang patut
diwujudkan.
14. Sepertimana yang kita semua sedia maklum Sarawak,
dengan kawasan seluas 124,448 km persegi adalah negeri yang
terbesar di Malaysia. Penduduk yang kecil, iaitu kira-kira
1.5 juta orang tidak setimpal dengan keluasan kawasan negeri
itu. Satu ciri demografi yang berbeza bagi Negeri Sarawak
ialah bahawa di samping konsentrasi penduduk yang besar di
kawasan bandar, terdapat taburan penduduk yang tinggal
secara berkelompok di merata-rata kawasan pendalaman yang
sukar dihubungi. Masyarakat di kawasan-kawasan ini yang
juga mempunyai hak yang sama untuk mengundi dan hak untuk
memilih wakil, perlu juga diletakkan di bawah bahagian
pilihanraya tertentu. Namun demikian, untuk mengimbang
keadaan penduduk dengan keluasan kawasan maka Suruhanjaya
telah cuba sedaya-upaya bukan sahaja untuk menentukan bahawa
terdapat bilangan pemilih yang berpatutan bagi satu-satu
bahagian pilihanraya tetapi juga menentukan bahawa bahagian
pilihanraya itu tidak begitu luas hingga memberi kesukaran
yang amat besar kepada wakil-wakil rakyat yang dipilih
kelak.
15. Ahli-ahli Yang Berhormat juga sedia maklum bahawa di
samping keadaan topografi dan demografi yang luar biasa yang
terdapat di Negeri Sarawak, satu faktor yang sukar diatasi
tetapi memberi kesan dan mempengaruhi keputusan-keputusan
Suruhanjaya di dalam menentukan sempadan bahagian
pilihanraya khususnya bagi kawasan-kawasan luar bandar di
Negeri Sarawak ialah mengenai faktor pengangkutan dan
perhubungan. Sungguhpun terdapat banyak perubahan
disebabkan oleh pembangunan yang pesat yang berjalan di
Negeri Sarawak sejak persempadanan terakhir dijalankan dalam
tahun 1977 yang lalu, namun kekurangan kemudahan
pengangkutan dan perhubungan masih menjadi faktor penghalang
yang besar khususnya untuk memenuhi kehendak mewujudkan pada
keseluruhannya bahagian-bahagian yang ideal dari segi
pentadbiran termasuk urusan perjalanan pilihanraya bagi
bahagian-bahagian berkenaan. Sungai-sungai, sama ada kecil
atau besar, masih menjadi saluran pengangkutan dan
perhubungan yang utama kerana jalanraya-jalanraya masih
berkurangan dan hanya terdapat di antara bandar-bandar besar
sahaja. Dengan hal yang demikian amatlah sukar bagi
Suruhanjaya Pilihanraya untuk benar-benar mempersempadankan
bahagian-bahagian pilihanraya secara memenuhi sepenuhnya
kehendak berbagai prinsip yang terkandung di dalam Jadual
Ketiga Belas Perlembagaan atau mempersempadankan
bahagian-bahagian pilihanraya yang kesemuanya dapat
ditadbirkan dengan cara yang mudah dan berkesan oleh
Wakil-wakil Rakyat yang akan dipilih kelak.
Tuan Yang di-Pertua,
16. Di dalam Bab 'C' laporan persempadanan ini terdapat
maklumat mengenai syor-syor Suruhanjaya, notis-notis yang
telah dipamerkan, rayuan-rayuan dan bantahan-bantahan yang
telah diterima dan pindaan kepada syor-syor Suruhanjaya dan
persempadanan semula yang telah dibuat. Sebanyak 66 rayuan
telah diterima apabila syor pertama dipamerkan mulai 15hb.
Mac, 1986 hingga 15hb. April, 1986. Sebanyak 38 siasatan
tempatan telah dijalankan di Negeri Sarawak dalam bulan Jun
dan bulan September, 1986. Pindaan-pindaan dibuat selepas
siasatan-siasatan tempatan dijalankan. Setelah notis dan
syor-syor pindaan yang kedua dipamerkan pada 20hb. November,
1986, sebanyak 17 rayuan telah diterima dan sebanyak 5
siasatan tempatan telah dijalankan pada 20hb. dan 21hb.
Januari, 1987. Dengan tindakan-tindakan itu saya yakin
bahawa rakyat Negeri Sarawak telah diberikan peluang
sepenuhnya untuk mengambil bahagian di dalam proses
persempadanan ini sepertimana yang dikehendaki oleh
Perlembagaan. Ulasan-ulasan sepenuhnya mengenai
rayuan-rayuan dan siasatan-siasatan yang telah dijalankan
ada terkandung di dalam Bab 'E' laporan itu.
17. Bab 'D' dalam laporan itu mengandungi perakuan-perakuan
Suruhanjaya mengenai bahagian Parlimen dan Negeri bagi
Negeri Sarawak. Butir-butir lanjut mengenai segala perakuan
Suruhanjaya ini adalah terkandung di dalam Jadual I dan
Jadual II kepada laporan itu dan peta yang menunjukkan semua
bahagian pilihanraya Parlimen dan Negeri adalah sepertimana
yang diberikan di dalam Jilid II iaitu Bab 'F'. Peta yang
disediakan adalah berasaskan kepada peta asas yang paling
kemaskini yang mengandungi rangkaian jalanraya,
sungai-sungai dan sebagainya yang didapati sehingga
penghujung tahun 1985.
Tuan Yang di-Pertua,
18. Saya percaya bahawa Ahli-ahli Yang Berhormat sekalian
adalah sependapat dengan saya bahawa ulangkaji
bahagian-bahagian pilihanraya bagi Negeri Sarawak perlu
dibuat bukan semata-mata sebagai menepati kehendak
Perlembagaan bahawa bahagian-bahagian pilihanraya di negeri
tersebut harus diulangkaji pada lat tempoh tidak kurang
daripada 8 tahun sekali bahkan ianya harus dijalankan
memandangkan kepada perkembangan-perkembangan yang pesat
yang berlaku di Negeri Sarawak terutama di dalam bidang
ekonomi dan sosial dalam tempoh kira-kira 10 tahun yang
lalu. Di samping itu, dengan adanya penambahan bilangan
penduduk dan bilangan pengundi yang pesat di negeri tersebut
maka pertambahan kawasan pilihanraya Parlimen dan Negeri
juga akan membukan peluang kepada rakyat Sarawak untuk
mendapat perwakilan yang lebih seimbang dan berkesan. Saya
percaya Ahli-ahli Yang Berhormat akan menyambut baik
ulangkaji dan persempadanan semula yang telah dijalankan itu
dan memberi sokongan terhadap syor-syor yang telah dibuat
oleh Suruhanjaya Pilihanraya.
Tuan Yang di-Pertua,
19. Draf Perintah persempadanan bahagian pilihanraya Negeri
Sarawak 1987 adalah dibentangkan bersama ini sebagai Kertas
Statut No. 77 Tahun 1987 dan sebelum saya mencadangkan
supaya draf Perintah itu diluluskan oleh Dewan yang mulia
ini, sukalah saya mengambil kesempatan untuk melahirkan rasa
penghargaan kepada Pengerusi, Ahli-ahli, Pegawai-pegawai dan
kakitangan-kakitangan Suruhanjaya Pilihanraya yang telah
bekerja dengan penuh dedikasi bagi menjalankan urusan
ulangkaji bahagian-bahagian pilihanraya dan seterusnya
menyediakan laporan untuk dibentangkan di dalam Dewan ini
dalam masa yang lebih pendek daripada yang dijangkakan.
Tuan Yang di-Pertua,
Saya mohon mencadangkan.
|
|